" Tara Rose Aynsley " مشاور ارشد مشارکت های اجتماعی دفتر منطقه ای سازمان جهانی بهداشت (WHO)، امروز (یکشنبه) با همراهی دکتر کوهستانی همتای او در دفتر نمایندگی سازمان جهانی بهداشت در ایران، ضمن حضور در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و نشست با مسئولان رصدخانه اجتماعی کووید 19، با فعالیت های رصدخانه و پژوهش های اجرا شده و در دست اجرای این مجموعه آشنا شد.

   به گزارش خبرنگار وبدای دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، در این نشست که با حضور دکتر حمیدرضا خانکه رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 ، دکتر مهرداد فرخی رئیس دبیرخانه رصدخانه و  دکتر محمد ساعتچی عضو دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید 19 برگزار شد، هدف از تشکیل رصدخانه اجتماعی کووید 19 و ضرورت پرداختن به ابعاد اجتماعی و پیامدهای اجتماعی و روانی پاندمی کووید 19 که مورد غفلت قرار گرفته بود، بیان شد.

   دکتر خانکه رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19، طراحی و اجرای پروژه های تحقیقاتی پیرامون ابعاد اجتماعی و روانی کووید 19، چرایی انجام مطالعات، تهیه خلاصه های سیاستی و مدیریتی از نتایج پژوهش هایی که انجام شد و ارسال آنها برای مقام عالی وزارت بهداشت، معاونان ایشان، شهردار تهران و دیگر مسئولان، برای بکارگیری در سیاستگذاری ها و برنامه ریزی های کلان را از جمله فعالیت های عمده رصدخانه اجتماعی کووید 19 ذکر کرد.

   در ادامه، دکتر محمد ساعتچی عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و عضو دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید 19، مطالعات انجام شده طی یک سال و نیم گذشته که از تشکیل رصدخانه اجتماعی کووید 19 می گذرد و خلاصه ای از مهمترین نتایج بدست آمده آنها را برای نماینده دفتر منطقه ای سازمان جهانی بهداشت تشریح کرد.

    وی، " بررسی میزان پذیرش و تمایل شهروندان تهرانی نسبت به واکسیناسیون کووید 19 و این موضوع در میان روستائیان " را موضوع دو فاز مطالعاتی مربوط به واکسن کرونا عنوان کرد که در مقاطع زمانی متفاوت بلحاظ میزان شیوع بیماری، اجرا شد.

    بگفته دکتر ساعتچی، مقاله حاصل از نتایج این مطالعه در مجله معتبر بین المللی "واکسین" منتشر شد که این مقاله، اولین مقاله در مورد میزان پذیرش واکسن در میان مردم بود که از طرف ایران منتشر شد.

    وی افزود: فاز دوم مطالعه مربوط به پذیرش واکسن در زمان اوج شیوع کرونا و مرگ و میر در کشور اجرا شد و برای اولین بار، 400 روستایی به جمعیت 1400 نفر شهرنشین مورد مطالعه اضافه شد و نتایج این مطالعات نشان داد که 68 درصد مردم تمایل خود به دریافت واکسن کووید را اعلام کردند و حدود 32 درصد یا با زدن واکسن مخالف بودند و یا نسبت به آن تردید نشان دادند، ضمن آنکه میزان عدم پذیرش واکسن در میان روستائیان تقریبا دو برابر شهرنشینان بود.

   دکتر ساعتچی به اجرای مطالعه کیفی همزمان با مطالعه کمی در این زمینه اشاره کرد و گفت: عواملی که سبب کاهش تمایل مردم نسبت به دریافت واکسن بود، استخراج شد که از مهمترین آنها، اعتقاد مردم به ایمنی طبیعی بعد از ابتلا به کرونا بود که می گفتند چون مبتلا شدیم، دیگر نیازی به واکسن نداریم و همچنین، تردید و بی اعتمادی نسبت به اثربخشی واکسن ، از دیگر علل کاهش تمایل به واکسن بود که اعلام می کردند، اگر واکسن اثربخشی داشت، نباید شیوع بیماری در کشورهای اروپایی همچنان بالا باشد.

    وی، از ادامه مطالعات همزمان با تزریق دوز دوم و برای بررسی میزان تمایل مردم نسبت به تزریق دوز سوم، گفت که علل کاهش تمایل مردم به دریافت دوز سوم نیز از این مطالعات استخراج شد.

   " بررسی و استخراج چالش ها و راهکارها و درس آموخته های مدیریت کووید 19 در ایران "، از دیگر مطالعاتی بود که در دوره شیوع کرونا توسط رصدخانه اجتماعی کووید 19 اجرا شد و بگفته دکتر ساعتچی نتایج حاصل از این مطالعه نیز در قالب مقاله، در مجلات معتبر بین المللی منتشر شد.

   عضو دبیرخانه رصدخانه کووید 19 درباره این مطالعه افزود: در این پژوهش، با 60 تن از افراد کلیدی و سیاستگذار مصاحبه هایی انجام شد و چالش های مدیریت کووید 19 در ایران مورد بررسی قرار گرفت که " لزوم ارزیابی مستمر جامعه خطر و تدوین یک طرح ملی پاسخگو " از جمله نتایج مهم این مطالعه بود، ضمن آنکه بر ردیابی تماس ها، غربالگری فعال بیماران، مدیریت بیماری و توجه به ابعاد روانی و اجتماعی آن تاکید شد.

   دکتر ساعتچی همچنین از مطالعه دیگری گفت که در دو فاز و در دو زمان کاهش و افزایش اپیدمی انجام شد که عنوان آن " بررسی درک مردم از نحوه مدیریت کووید 19 در کشور" بود و برای اجرای آن از پرسشنامه ای بین المللی که در همه کشورها به عنوان ابزار مطالعاتی کاربرد داشت، استفاده شد.

    وی افزود: این پرسشنامه دارای 10 سئوال بود و با همین 10 سئوال، میزان درک مردم از موفقیت یا عدم موفقیت دولت ها در مدیریت اپیدمی کووید، مورد ارزیابی قرار گرفت.

    بگفته وی، در این مطالعه، دو هزار نفر از شش استان در مناطق مختلف کشور شرکت کردند و نتیجه این پژوهش، نشان داد که نگرش مردم به عملکرد دولت در مدیریت کووید، نمره ای متوسط بود یعنی از 100 ، نمره 42/2 بدست آمد و در واقع، عملکرد متوسط دولت در مدیریت کووید را نشان می داد.

    این محقق حوزه سلامت اجتماعی تصریح کرد: واقعیت این است که در مقایسه مطالعات انجام شده با استفاده از ابزار بین المللی مربوطه (پرسشنامه دارای 10 سئوال)، دولت های کشورهایی مانند چین، سنگاپور، فیلیپین، اندونزی، کره و بیشتر کشورهای شرق آسیا، نمرات خیلی بالایی کسب کردند و مشخص شد که مردم این کشورها از عملکرد دولت هایشان در پاندمی کووید، خیلی راضی هستند، ولی در همین مطالعات، نمره ما از نمره دولت های کشورهایی مانند آمریکا، ایتالیا و بعضی از کشورهای اروپایی، نسبتا بالاتر بود.

    دکتر ساعتچی با اشاره به تدوین و انتشار انواع و اقسام پروتکل ها و دستورالعمل هایی که برای درمان و پیشگیری کرونا و در حد سیاستگذاری های کلی پیرامون پاندمی کووید در کشور اجرا شد، اظهار داشت: مطالعه ای در این خصوص انجام شد و ابزاری ساختیم که در قالب یک فایل برای همه روسای دانشگاه های علوم پزشکی کشور و معاونان ایشان ارسال شد.

    وی افزود: این افراد، کسانی بودند که در خط مقدم مبارزه با کووید 19 فعالیت می کردند و بررسی نظر این افراد نسبت به اثربخشی این پروتکل ها و دستورالعمل ها، بسیار مهم بود و لذا، حدود 44 سیاست مورد پرسش از این افراد قرار گرفت، مثلا سیاست " منع تردد شبانه "، از نظر تقریبا همه شرکت کنندگان، جزو کمترین و کم اثرترین سیاست ها بود که در کشور اجرا شد.

    وی از دیگر مطالعات رصدخانه اجتماعی کووید 19، به اجرای مطالعه " ارزیابی وضعیت کودکان خانواده های کم درآمد شهر تهران در دوره پاندمی کووید " توسط کارگروه کودکان، اشاره کرد و گفت: یک مطالعه کیفی با حضور افراد مختلف از جمله مدیران، کارشناسان، خانواده های کم درآمد اجرا شد و نتیجه آن، آسیب پذیری این کودکان در خانواده های کم درآمد را نشان داد.

    دکتر ساعتچی افزود: این مطالعه نشان داد که کودکان در خانواده های کم درآمد، بلحاظ آموزش، سلامت، معیشت و ایمنی، دچار مشکل شدند و اگر چه این مشکل، عمومی و کلی بود، اما این خانواده ها بیشتر تحت تاثیر قرار گرفتند.

    وی همچنین، گروه بیماران خاص را به عنوان یکی از گروههایی که در دوران شیوع کووید، در معرض آسیب بودند، معرفی کرد و گفت: بیماران خاص در دوره کرونا، بسیار تحت تاثیر شرایط خاص اپیدمی قرار داشتند و با انجام مطالعه ای، بررسی کردیم که این بیماران، با توجه به اپیدمی کووید، دچار چه چالش ها و مشکلاتی شدند. در واقع، ترس از ابتلا به دلیل ضعف در سیستم ایمنی، ترس از ابتلای مراقبان، نگرانی از کمبود دارو و یا عدم دسترسی به دارو، از جمله نگرانی ها و مشکلات این بیماران بود.

   وی افزود: هر چند که همه مردم در دوران کرونا، دچار محدودیت در روابط اجتماعی شان شدند، اما بیماران خاص به دلیل شرایط بیماری شان، روابط خود را به دلیل ترس از ابتلا به کرونا، با دوستان و اطرافیان قطع کردند و همین شرایط، سبب مشکلات روحی و روانی آنان در دوران کرونا شد.

   دکتر ساعتچی، یکی از یافته های ارزشمند در دو مطالعه مربوط به میزان پذیرش مردم نسبت به دریافت واکسن را مربوط به بیماران خاص دانست و گفت: براساس نتایج این تحقیقات، افرادی که بیماری های زمینه ای داشتند، تردیدشان نسبت به دریافت واکسن بیشتر، و تمایلشان به دریافت واکسن تا 50 درصد کمتر از دیگر افراد بود. چون نگران بودند که دریافت واکسن، بیماری زمینه ای آنان را تشدید کند، و لذا برخلاف تصور همه، تمایل کمتری نسبت به دریافت واکسن داشتند.

   عضو دبیرخانه رصدخانه کووید 19 همچنین به برگزاری اولین کنگره رصد اجتماعی کووید 19 در بهمن ماه سال گذشته (1400) به عنوان یکی از فعالیت های رصدخانه اشاره کرد و افزود: این کنگره در خصوص ابعاد مختلف سلامت اجتماعی متاثر از پاندمی کووید 19 به بحث و تبادل نظر پرداخت و خلاصه های سیاستی استخراج شده از مباحث کنگره، برای مقام عالی وزارت بهداشت و معاونان ایشان ارسال شد.

    وی، تهیه گزاره برگ ها و پیام های یک صفحه ای در دوره کرونا و انتشار آنها از طریق رسانه ها را از دیگر فعالیت های رصدخانه برشمرد، ضمن آنکه برگزاری دومین کنگره سالانه رصد اجتماعی کووید 19 در آبان ماه امسال را از برنامه های رصدخانه عنوان کرد.

    دکتر ساعتچی در عین حال، از طراحی و تصویب پروپوزال چند مطالعه در خصوص کووید 19 گفت که در برنامه های سالجاری رصدخانه اجتماعی کووید 19 قرار دارد.

   " بررسی ارتباط عوامل اجتماعی – اقتصادی با ابتلا و مرگ و میر ناشی از کووید 19 "، " بررسی پیامدهای اجتماعی کووید روی جمعیت بالای 18 سال با شرکت سه هزار و 100 شهروند تهرانی "، " بررسی پیامدهای اجتماعی کووید روی جمعیت کودکان زیر 18 سال " و " بررسی آثار بازگشایی دانشگاه ها و خوابگاه های دانشجویی و اثرات آن روی سلامت روانی و اجتماعی دانشجویان "، از جمله طرح های پژوهشی رصدخانه اجتماعی کووید 19 است که دکتر ساعتچی از آنان بعنوان برنامه های تحقیقاتی رصدخانه نام برد که بزودی به مرحله اجرا گذاشته می شوند.

    گفتنی است که تشکیل رصدخانه اجتماعی کووید 19 از جمله ماموریت های وزیر بهداشت وقت در اواخر سال 1399 بود که به دکتر حمیدرضا خانکه رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی ابلاغ شد و در پی آن، دبیرخانه رصدخانه و کارگروه های تخصصی پیرامون موضوعات مرتبط با کووید 19 با همکاری اعضای هیات علمی و محققان دانشگاه علوم توانبخشی و دیگر دانشگاه ها شکل گرفتند و با همکاری پایگاه های رصدخانه در برخی از دانشگاه های علوم پزشکی کشور، اقدام به اجرای پروژه های تحقیقاتی پیرامون ابعاد اجتماعی کووید 19 کردند.

انتهای پیام/

تهیه و تنظیم خبر: نعیمی پور